Morąg powstał w XIII wieku w miejscu staropruskiej osady. Nazwa miasta zapisywana była różnie Moring, Moringen, Merinck, Maronis, Marung, Morung, Morungen, Mohrungen- ta nazwa obowiązywała do 1945 roku. Dzisiejsza nazwa miasta jest pochodzenia pruskiego na co wskazuje sufiks „-ąg” podobnie jak w nazwach Elbląg, Bartąg, Wadąg, Skiertąg i in.). Obecnie Morąg leży w woj. warmińsko- mazurskim w powiecie ostródzkim. Od północnego wchodu graniczy z jeziorem Skiertąg zaś od południowego zachodu z Rozlewiskiem Morąskim, będącym ostoją ptactwa wodnego. Doszły nas słuch, że nad Rozlewiskiem Morąskim Gniazduje około 150 gatunków ptaków.
Miejski Szlak Turystyczny (Zabytki Morąga):
Stare miasto i jego zachowana oryginalność, to niewielka ilość domów murowanych lub szachulcowych z XVIII i XIX wieku. Dla tych, którzy chcą szerzej zapoznać się z typem domów szachulcowych przygotowałyśmy krótką charakterystykę tych obiektów: jest to dom charakteryzujący się typem ściany szkieletowej drewnianej, której wypełnienie stanowi glina wymieszana i zarobiona z sieczką, z trocinami lub wiórami czy też zarzucona na plecionkę z witek z łozy lub łodyg trzciny. Konsekwencji tej pracy jest oryginalny wizerunek otynkowanego zwykle białą barwą poprzecinanego ciemnymi od dziegciu belkami, ułożonymi w kratownicę z ukośnymi zastrzałami. Gdzie możemy jeszcze spotkać się z tego typu budownictwem? Chociażby w budownictwie alpejskim jak i w całej Europie Zachodniej. Dodatkowo warto jest nadmienić aby nie identyfikować szachulca z murem pruskim ponieważ w murze pruskim ściana jest cegłą a nie gliną. Oczywiście ciężko jest rozpoznać na pierwszy „rzut oka” z jakim typem budownictwa mamy odczynienia z chwilą napotkania otynkowanego budynku. Cechą charakterystyczna dla obu stylów budownictwa jest efekt końcowy, który przyciąga nasza uwagę:). Redagując dalej kwestię starego miasta zaznaczam, iż owe budynki zostały wzniesione na występach średniowiecznych murów miejskich zburzonych wraz z bramami miejskimi zaraz na początku XIX wieku. Fragmenty murów widoczne są prawie na całym obwodzie miasta gdzie nie gdzie są włączone w budynki mieszkalne zaś na kilku odcinkach są odsłonięte. Miasto po dziś dzień zachowało tzw. szachownicowy układ ulic zaś centralne miejsce starego miasta zajmuje niemal kwadratowy rynek. Gdzie niegdyś w jego obrębie odbywały się cotygodniowe targi i jarmarki. Na rynku miały miejsce również apele, parady wojskowe i i zbiórki mieszczan w chwilach zagrożenia. Również w tym miejscu odbywały się także publiczne egzekucje.
Ratusz gotycki został zbudowany w 1444 roku, kilkakrotnie zniszczony w pożarach zaś dzięki renowacji obiekt zachował średniowieczny charakter. Stanowi prostokątną bryłę wzniesioną z cegły. Ratusz charakteryzuje się dwoma silnie rozczłonkowanymi szczytami, wieńczy dach z wysmukłą wieżyczką zegarową ulokowaną na szczycie. Jest jednym z kilku tego typu budowli mieszczących się na terenach Warmii i Mazur. Ratusz jest idealnym punktem odniesienia dla każdego turysty ponieważ usadowiony jest w centrum miasta, a dodatkowym jego atutem jest mieszczący się w nim Punkt Informacji Turystycznej. Dodatkowo mieści się tu Galeria Sztuki oraz Izba Pamięci Historycznej Morąga– Ratuszowe piwnice.
Armaty zostały odlane w Legie pochodzą z wojny francusko- pruskiej, która miała miejsc w latach 1870-1871. Armaty znalazły się w Morągu w 1914 roku, obecnie usadowione są przed ratuszem.
Zamek znajduje się przy ul., Zamkowej – pierwotny Zamek Krzyżacki został wzniesiony w 1280 roku na cyplu północnego brzegu jeziora Morąskiego. Został zbudowany w stylu gotyckim przez krzyżaków na planie regularnym w miejscu dawnej warowni z XIII wieku. Zamek posiadał 4 skrzydła z dziedzińcem, nadany został mu prawdopodobnie kształt regularnego czworoboku. Budowa otoczona była głęboką fosą. Obiekt poza funkcja administracyjną spełniał również role ochronną dla dróg biegnących z zachodu i północy w kierunku południowym. Był siedzibą wójtów, a w XV wieku a w XV wieku komturów krzyżackich, następnie starostów książęcych. W XV wieku pełnił krótko funkcje siedziby wielkiego mistrza Henryka von Plauena, gdzie zmarł w 1470 roku. W momencie sekularyzacji Zakonu inaczej pisząc „wyeliminowania” pełnił funkcję siedziby urzędników książęcych oraz kościoła Kalwińskiego. Obiekty był zaniedbany przez władze pruskie w XVIII wieku w konsekwencji czego zamienił się w ruinę. W XIX wieku zamek został częściowo rozebrany i przebudowany, zachowane zostało jedno skrzydło oraz fragmenty murów. Obecnie zamek jest na etapie rekonstrukcji, która stanowi niewątpliwe wyzwanie dla obecnego właściciela. Zrekonstruowana ma zostać: wieża ostatecznej obrony , prawe skrzydło budowli oraz mostek zwodzony, prowadzący do kościoła parafialnego. Trzymamy mocno kciuki za realizacje i jednocześnie zapraszamy w niedalekiej przyszłości do zapoznania się z oddzielnymi artykułami odnoście przebiegania renowacji w Morągu.
Pałac Dohnów w latach 1562- 1571 Achacy Dohna, głowa niewątpliwie możnego rodu Dohnów wzniósł Pałac. Został wybudowany na planie podkowy, z nieregularnym dziedzińcem. Główny budynek opierał się o północno- zachodni odcinek murów miejskich z cegły i kamienia narzutowego- fragmenty przetrwały do dnia dzisiejszego. Warto nadmienić , iż nad pałacem górowała dwukondygnacyjna baszta. Pałac został przebudowany po pożarze w 1697 roku przez J.K Hindersina w stylu barokowym (1717-1719r.). Obecnie w pałacu mieści się muzeum im. J.G. Herdera oraz odziała Muzeum Warmii i Mazur wnoszący zbiory ilustrujące historie i kulturę regionu- zwłaszcza sztukę dworską okresu nowożytnego. Dodatkowo posiada rozmaitą ekspozycje malarstwa holenderskiego (XVII i XVIII w.) jest to najcenniejszy tego typu zbiór w północno- wschodniej Polsce.
Barokowy zegar słoneczny znajduje się przy Pałacu Dohnów i jest niezwykle rzadko spotykanym obiektem. Wykonany w 1741 roku z piaskowca, nadana została mu forma spiętrzonych sześcianów i kuli, składających się z kilkunastu „zegarów”.
Dom rodzinny J. G. Herdera powstał w 1697 roku gdzie po siedmiu latach urodził się znany nam wszystkim Johann Gottfried Herder wybitny humanista i filozof doby oświecenia. Przed II wś. w domu filozofa mieściło się muzeum pamiątek a także ekspozycja mebli rodzinny Herderów i sprzętów charakterystycznych dla kultury regionu. Z przyjściem roku 1945 budynek został całkowicie zniszczony. W jego miejsce powstał współczesny budynek na którym to została zamieszczona w 1964 roku tablica pamiątkowa wykonana z brązu. Naprzeciwko budynku stoi popiersie J.G. Herdera z 1964 r., będące darem od Niemieckiego Ministerstwa Kultury.
Gotycki Kościół parafialny p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła kościół został wzniesiony w latach 1303-1331 i stanowi rzadki przykład budowli trzynawowej z trójbocznym prezbiterium (przestrzeń kościoła przeznaczona dla duchowieństwa oraz służby liturgicznej (m.in. ministrantów) wieza usadowioną w narożniku prezbiterium a nawą północną. Od strony południowej przylegała do niej kaplica, od północy- kruchta (część kościoła, przedsionek usytuowany przed głównym wejściem) elementami bogato zdobionymi szczytami. Kościół jest bogaty w unikatowe elementy wnętrza. Znajduje się w nim XV wieczne malowidła ścienne w prezbiterium, organy krucyfiks z końca XIV wieku, postaciowe rzeźbione płyty nagrobne z końca XIV wieku upamiętniają dobroczyńców kościoła- małżonków Dohnów. Dodatkowo w kościele znajdują się barokowe rzeźbione ołtarze, fragmenty baptysterium oraz odrestaurowane organy, które zostały wykonane przez miejscowy warsztat Obuchów pracujących w całych Prusach.
Wieża Ciśnień pochodzi z roku 1906 o cechach neogotyckich. Została zbudowana z czerwonej cegły.
Ślad murów obronnych z XIV-XV wieku zachowały się fragmenty murów miejskich z XIV i XV wieku, które zostały wykonane z tzw. głazów narzutowych i cegieł. Oczywiście obwarowania średniowieczne zachowały się fragmentarycznie. W XIX wieku została rozebrana brama Ostródzka a także brama Młyńska i zamkowa (pn-pd) ulokowana we wschodnim ciągu murów. Również rozebrano bramę Pasłęcka broniącą dostępu do miasta od strony zachodniej.
Rozlewisko morąskie to ekosystem bagienny bardzo bogaty w gatunki zwierząt i roślin wodno- błotnych. Rozlewisko obejmuje obszar 121,7 ha. W jego otoczeniu występuje około 150 gatunków ptaków, w tym kilku unikalnych okazów w skali europejskiej : kania rdzawa, kania czarna, orlik krzykliwy, trzemielojad, błotniak zbożowy, orzeł bielik, kargulec i kobuz. Wokół rozlewiska została utworzona tzw. „ścieżka Ekologiczna” o długości 3 km. Na ścieżce rozstawione są wieże widokowe czyli ambony i tablice informacyjne. Jest to idealne miejsce dla ornitologów jak i miłośników ptaków tzw. ornitologów amatorów – ludzi z pasją w tym temacie czy też dla „ptakolubów” czyli większości ludzi, którzy są amatorami, obserwatorami i nie prowadzą badań naukowych. Rozlewisko stanowi idealne miejsce edukacyjne dla dzieci , dorosłych jaki starców. To wspaniała atrakcja dla wielu z nas:).
Dziś Morąg jest znany jako rodzinne miejsce Johanna Gottfrieda Herdera (1744-1803) filozofa i pisarza epoki Oświecenia. Początki historii miasta sięgają roku 1280 kiedy wzniesiono zamek warowny. Jego skrzydło i fragmenty murów obronnych zachowały się do dzisiaj. Od 2001 roku zamek stał się posiadłością prywatną dzięki czemu trwają intensywne prace archiwalne na terenie obiektu. Dzisiejszy Morąg stawia na turystykę znajdziemy tu restauracje hotele, kempingi, pola namiotowe i ośrodki w okolicy zachęcające nas do wypoczynku. Warto nadmienić, iż blisko stąd do czystych jezior i lasów, dodatkowo jest skomunikowany z Ostródą, Olsztynem, Malborkiem i oczywiście Gdańskiem.
Morąg w pigułce:)
Nastąpił czas podsumowania naszej wycieczki w Morągu, która okazała się cenna lekcją historii. Dzięki naszej wizycie odświeżyłyśmy naszą wiedzę na temat miasta, poznałyśmy szereg nowych faktów charakterystycznych dla tego miejsca. Dowiedziałyśmy się m. in., iż w czasie kampanii napoleońskiej w 1807 roku na północnych przedmieściach miasta czytaj okolice wsi Jurki wojska korpusu Bernadotte’a stoczyły zwycięska bitwę z oddziałami rosyjskimi pod dowództwem generała Markowa. W starciu tym poległ pruski generał Reinhold von Anrep będący w służbie rosyjskiej. W miejscu jego stracenia znajduje się obecnie poświęcony mu obeliks. W centrum miasta naszą uwagę zwrócił gotycki ratusz oraz fragmenty średniowiecznych murów obronnych. Będąc w Morągu nie sposób ominąć pałac Dohnów, w którym obecnie mieści się oddział Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Uwagę przyciąga również kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła z XV. W tym miejscu zwiedzanie miasta miało dobiec końca. Jednak naszą uwagę skupił na pierwszy rzut oka dosyć dziwny, budzący mieszane uczucia, obiekt wyłaniający się za ogrodzenia okalającego kościół – był to ZAMEK, który jak się okazało kryje dość ciekawą historię. My już teraz zapraszamy do zapoznania się z naszym kolejnym artykułem, który zostanie poświęcony całkowicie tej sprawie:)
