Poczdam to miasto we wschodnich Niemczech położone nad Hawelą. Jest stolicą i największym miastem kraju związkowego Brandenburgia. Słynie ze swoich bardzo cennych zespołów zabytkowych, głównie z zespołu parkowo-pałacowego Sanssouci z XVIII wieku. Znajduje się on na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Miasto stanowi również ważny ośrodek akademicki, gdyż działają tu trzy wyższe uczelnie publiczne oraz ponad 30 instytutów badawczych. To tu mieści się najstarsze studio filmowe Babelsberg, będące siedzibą wytwórni filmowej Uniwersum Film AG. Poczdam zgłosił swoja kandydaturę do prestiżowego tytułu Europejskiej Stolicy Kultury w 2010 r., jednak przegrał z Essen.Poczdam to miasto o wielkim znaczeniu historycznym.
Prawdziwy przełom w historii Poczdamu stanowiło objęcie władzy w Prusach przez Fryderyka Wilhelma I Hohenzollerna zwanego Wielkim Elektorem (1640-1688), który zapoczątkował rządy absolutystyczne. Utworzył w Poczdamie swoją drugą po Berlinie oficjalną rezydencję, przebudowując na ten cel pałac miejski oraz gromadząc nowe majątki ziemskie w jego pobliżu. Realizację tego planu rozpoczęto w 1660 r.
W czasie rządów jego wnuka Fryderyka Wilhelma I Króla Sierżanta (1713-1740) miasto miało stać się ważnym ośrodkiem wojskowym monarchii, w którym utworzono nowe garnizony wojskowe. Doprowadziło to do konieczności jego rozbudowy o nowe domy mieszkalne.
Po upadku monarchii Hohenzollernów rozpoczął się nowy okres w dziejach Niemiec, dla którego charakterystyczna była wyjątkowa niestabilność polityczna oraz wzrastające wpływy skrajnych ugrupowań politycznych. 15 marca 1933 r. w Poczdamie odbyła się proklamacja powstania III Rzeszy przez Adolfa Hitlera. 21 marca w kościele garnizonowym miało miejsce posiedzenie Reichstagu bez udziału socjaldemokratów i komunistów, transmitowane przez radio na cały kraj. Prezydent Paul von Hindenburg powierzył wtedy przywódcy NSDAP misje tworzenia nowego rządu. Pod koniec II wojny światowej Poczdam zbombardowały kilkakrotnie samoloty alianckie. Szczególnie dotkliwy był nalot z 14 kwietnia 1945 r., gdyż w jego wyniku doszczętnie zniszczona została znaczna część miasta, w tym także zabytkowe śródmieście. 27 kwietnia do miasta wkroczyła Armia Czerwona, co przyniosło koniec działań wojennych dla Poczdamu. W pałacu Cecilienhof, w Poczdamie odbyła się w sierpniu 1945 roku konferencja Wielkiej Trójki kończąca II wojnę światową
W latach 1947-1952 Poczdam stał się stolicą nowo utworzonego landu Brandenburgia, a po jego likwidacji przez władze NRD w 1952 r. siedzibą okręgu Potsdam. Komuniści mieli ambiwalentny stosunek do dziedzictwa historycznego Poczdamu. Jedni uważali je za dumę narodową i osiągnięcia kulturalne narodu niemieckiego, inni twierdzili, że świadczą one o jego militarnej i imperialistycznej przeszłości, od której Niemcy chciały się odciąć. W 1951 r. została założona pierwsza państwowa wyższa uczelnia – Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Karla Liebknechta (Pädagogische Hochschule Karl Liebknecht). Zapadła również decyzja o budowie nowych osiedli mieszkaniowych w południowej części miasta, gdyż dotkliwie ich w mieście brakowało.
Poczdam odwiedzamy za każdym razem kiedy jesteśmy w Berlinie. Naszej pierwszej wizycie przyświecał cel poznania historii naszych dziadków. W piękny listopadowy dzień dotarłyśmy do dworca głównego w Poczdamie, gdzie od razu zaczepił nas sympatyczny mężczyzna oferując zwiedzanie miasta autobusem wycieczkowym z przewodnikiem. Oczywiście bezzwłocznie przystałyśmy na tę propozycję. Najpierw jednak udałyśmy się po mapki miasta do Centrum Informacji Turystycznej, które mieści się właśnie na dworcu głównym (Hauptbanhhof). I tak się właśnie zaczęła nasza pierwsza wizyta….Pani przewodnik przedstawiła nam plan wycieczki i poinformowała o możliwości skorzystania z tłumacza w słuchawkach, my jednak wybrałyśmy wersję oryginalną, czyli w języku niemieckim. Gdyby jednak ktoś chciał zmienić język obcy to do wyboru miałby jeszcze angielski, hiszpański i francuski. Przejechałyśmy przez miasto słuchając o historii miasta i dotarłyśmy do pałacu Cecilienhof mieszczącego się w tak zwanym Nowym Ogrodzie w części północnej. Jest on ostatnim pałacem zbudowanym przez dynastię Hohenzollernów. To właśnie w nim odbyła się słynna konferencja poczdamska. Następnie udałyśmy się do pałacu Sanssouci, który był niegdyś rezydencją cesarską. Pałac otacza park oraz zabytkowe barokowe ogrody. Rozmieszczone są one na powierzchni blisko 300 hektarów. Park Sansouci jest zespołem pałacowo-parkowym, który powstał w XVIII wieku w czasie rządów Fryderyka Wielkiego i powiększony w XIX wieku przez Fryderyka Wilhelma IV. W samym centrum parku mieści się właśnie pałac Sanssousi, letnia rezydencja Fryderyka Wielkiego. Park stanowił wzór dla wszystkich innych parków powstałych w późniejszym czasie w Poczdamie. Dowiedziałyśmy się, że pałac Sanssousi jest najbardziej powiązany z osobowością Fryderyka Wielkiego, gdyż został wybudowany według pomysłów władcy. Zaraz obok znajduje się Galeria Obrazów (Bildergalerie), w której wystawione są obrazy od Rubensa, van Dycka, Caravaggia oraz wielu innych słynnych artystów. To pierwsza niezależna muzealna budowla w Niemczech. Z Galerii udałyśmy się prosto do Nowych Komnat (Neue Kammern), które pierwotnie wybudowane zostały jako oranżeria. Później zaś przebudowane i bogato wyposażone na polecenie Fryderyka Wielkiego stały się pałacem dla gości. Stamtąd widziałyśmy już ogromny wiatrak, wykonany w stylu holenderskim w latach 1787-1791. Został zniszczony w wyniku pożaru w 1945 r. i odbudowany w 1993 oraz wyposażony w nowy mechanizm mielący. Warto wybrać się również do Pawilonu Chińskiego, który najbardziej ze wszystkich tutejszych budowli przedstawia fascynację modą na Chinoiserie oraz do Nowego Pałacu Sannsousi (Neues Palais von Sannsouci) wybudowanego przez Fryderyka Wielkiego w latach 1763-1769. Znajdują się w nim wspaniałe sale uroczystościowe, galerie oraz bogato wyposażone apartamenty, tak jak komnaty króla. Spoglądając na kraniec parku dostrzegłyśmy mały elegancki pałacyk jak się okazało powstały z inicjatywy Karola Fryderyka Schinkla dla następcy tronu Fryderyka Wilhelma (IV) i jego małżonki Elżbiety. Pałac Charlottenhof zrobił na nas wrażenie swoją szlachetną budową. Nie trwała długo nasza wędrówka nim dotarłyśmy do kolejnego wartego zobaczenia miejsca, a mianowicie do Łaźni Rzymskich (Römische Bäder). Jest to malowniczy kompleks budynków w stylu włoskiej willi obejmujący Dom Ogrodnika, Halę Arkadową i Łaźnię Rzymską, powstały z inicjatywy Karola Fryderyka Schinkla i Ludwika Persiusa. Naszym ostatnim punktem w parki Sannsouci był Palac Oranżeria (Orangerieschloss), którego głównymi atrakcjami są sala Rafaela z kopiami jego dzieł i wieża widokowa.
Nie udało nam się niestety wszystkiego zobaczyć za pierwszym razem, np. figur wokół fontanny przy pałacu Sanssouci, ponieważ w czasie jesieni i zimy są odpowiednio zabezpieczane przed niszczącym je zimnem. Również zwiedzanie zabytków w środku już od listopada jest raczej niemożliwe. Dlatego też czując niedosyt, w czasie naszej następnej wizyty wiosną postanowiłyśmy to nadrobić oraz dotrzeć do miejsc, do których nie dotarłyśmy wcześniej z przewodnikiem, a zapisały się głęboko w historii świata. Przebywając po raz drugi w ogrodach pałacowych czułyśmy się jakbyśmy na chwilę przeniosły się w inne czasy. Piękne pałace w połączeniu z zadbanymi ogrodami i alejkami do spacerowania tworzą niemalże baśniowy obraz. Z parku Sanssouci udałyśmy się na Stary Rynek (Alter Markt) i Nowy Rynek. Spacerując po zabytkowych i malowniczych uliczkach zwróciłyśmy uwagę na ratusz oraz kościół świętego Mikołaja. Nie da się nie zauważyć trzech bram miejskich, w tym najsłynniejszej jaką jest Brama Brandenburska. Powstała ona w latach 1788-1791 i przypomina starożytny rzymski łuk triumfalny z trzema przejściami. Pozostałe dwie to Brama Myśliwska i Brama Naueńska. Ta ostatnia poprowadziła nas do dawnej Dzielnicy Holenderskiej (Hollandisches Viertel). Należy ona do najważniejszych zabytków architektury niderlandzkiej w całej Europie. Znajdują się tu 134 zabytkowe wille, domy, galerie oraz lokale pochodzące z pierwszej połowy XVIII wieku. Zatrzymałyśmy się tu by w przytulnej kawiarence napić się herbaty. Skoro jesteśmy przy herbacie warto wspomnieć, że w Poczdamie znajduje się królewska herbaciarnia i ponieważ jesteśmy fankami różnego rodzaju herbaty udałyśmy się do tzw. Aleksandrówki, aby ją zobaczyć. Aleksandrówka to dawna kolonia rosyjska (Russische Kolonie). Można tu podziwiać pochodzące z początku XIX wieku zabytkowe, drewniane domki, utrzymane w stylu carskiej Rosji. Aleksandrówkę tworzy dwanaście osobnych gospodarstw z domkami. Znajduje się tu również zabytkowa cerkiew oraz muzeum, w którym przedstawiona jest historia kolonii. Kolonia rosyjska została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jako ciekawostkę dodamy, że osiedle to powstało z myślą o ostatnich śpiewakach dawnego żołnierskiego chóru rosyjskiego.
Nie tylko herbata nas zawsze na tym świecie fascynowała, lecz wiele innych rzeczy. Jedną z nich zawsze był i jest film. Dlatego też na naszej liście miejsc do zwiedzenia znalazł się Park Filmowy Bebelsberg oraz muzeum filmowe, które zaaranżowane zostały w dawnych budynkach pałacowych. Przebywanie w tym miejscu to szczególnie dla miłośników kinematografii ogromna przyjemność i niezapomniane przeżycie. Dowiedziałyśmy się, że Park filmowy zajmuje powierzchnię około 24 hektarów, zaś pierwszym wyprodukowanym tu filmem był film niemy pod tytułem „Taniec umarłych” z 1912 roku, którego reżyserem był Urban Gad. Natomiast pierwszym filmem z dźwiękiem były „Melodie miłości”. Po wojnie w miasteczku filmowym zaczęto kręcić pierwsze odcinki filmów o słynnym Winnetou. Dziś odbywa się tu także wiele cyklicznych imprez i wydarzeń, w tym głównie atrakcje dla najmłodszych, np. z okazji Halloween czy Dnia Dziecka. Prosto z Parku Filmowego udałyśmy się do najbardziej przez nas wypatrywanego miejsca dzielnicy Babelsberg. Dlaczego kolejny raz chciałyśmy tam dotrzeć? Co takiego ma w sobie Park Babelsberg, że mogłybyśmy przebywać w nim całymi dniami? Przekonajcie się sami czytając naszą następną relację z wycieczki…..
– Zespół pałacowo-parkowy
• Pałac i Park Sanssouci, An der Orangerie 1
• Park Ludowy, Georg-Herrmann-Allee 99
• Muzeum Alexandrowka, Russische Kolonie 2
• Belvedere auf dem Pfingstberg, Am Pfingstberg
• Muzeum Filmowe Poczdam, Marstall am Lustgarten
• Dom Historii Brandenbursko – Pruskiej, Kutschstall Am Neuen Markt
• Port w Poczdamie – Weiße Flotte Potsdam GmbH, Lange Brücke 6
• Krongut Bornstedt, Ribbeckstraße 6-7
• Filmpark Babelsberg GmbH, Wejście: Großbeerenstrasse
• Pałac i Park Babelsberg, An der Orangerie 1
• Nowy Ogród, Marmurowy Pałac i Cecilienhof, An der Orangerie 1
